Çok fazla şeker tüketimi çocuklarda ileriki yaşlarda tip 2 diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, karaciğer yağlanması, obezite, diş çürükleri, psikiyatrik sorunlar gibi sağlık risklerini tetikleyebilir.
Evet, çocuklar büyüyor ve kaloriye ihtiyaç duyuyorlar, ancak şekerdeki kalori herhangi bir besin değeri taşımıyor; sadece kalori almış alıyorlar. Aşırı şeker tüketimi o kadar yaygın ki, okul kantinlerinde neredeyse içinde şeker olmayan ürün yok denecek kadar az. Özel günler hep şekerli yiyeceklerle kutlanıyor, ödüller genelde bir çikolata, dondurma ya da pasta oluyor. Yiyeceklerin yanında çoğu kez hazır meyve suları ya da gazlı içecekler gibi şeker bombaları tüketiliyor. Giderek genç beyinleri tatlıya bağımlı hale geliyor, tatlı yiyecekler beynin ödül sistemini tetikliyor ve zevk alma duygusu şeker tüketimiyle eşitleniyor. Uyuşturucu gibi bağımlılık yapan maddelerde olduğu gibi, beynin ödül merkezi de tatlıya alışmış oluyor ve aynı iyi hissi elde etmek için her seferinde daha fazla şeker tüketmeye ihtiyaç duyuyor.
Meyve suyu, bir nevi şekerli su yüklemesi
Meyve suyunu ele alalım. Meyve suları sağlıklı görünebilir ve çoğu ebeveyn tarafından gönüllüce çocukların beslenme çantalarına konabilir. Çünkü adında “meyve” kelimesi vardır ve meyve tadına benzerler. Ancak bununla birlikte, bir bardak meyve suyu içerken, şekeri sindirecek olan lifleri hiç alamazsınız. Yani, meyve suyu içen bir çocuk, kan dolaşımına bir miktar şekerli su yüklemesinden başka bir şey yapmamış olur. Geçen yıl, Amerikan Pediatri Akademisi, 12 ayın altındaki çocukların meyve suyu içmemesi gerektiğini açıkladı. 3 yaşına kadar küçük çocuklar ise çok az miktarda günlük olarak meyve suyu içebilirler, dendi. Bu yüzde 100 meyve suları için de geçerli.
Çocuklara yönelik pazarlanan meyveli yoğurt, bisküvi, ketçap gibi çeşitli ürünler de çok daha fazla şeker içeriyor. Çocukların zevk aldığı görünüşte masum olan yiyecekler, aslında çoğu kez ilave şekerin gizli kaynakları. Mesela çocuğunuz için az yağlı yoğurt alıyorsanız, etiketi inceldiğinizle şekerle tatlandırıldığını görebilirsiniz. Unutmayın, üzerinde bir bebek veya yürümeye başlayan çocuk resmi bulunan her yiyecek – içecek, sağlıklı bir yiyecek veya içecek değildir!
Peki çocuklarınızın sağlıklı beslenmesi için hangi tatlı seçeneklerini değerlendirebilirsiniz?
Haftada birkaç kez bal, tahin-pekmez karışımı ya da kendi içerisindeki şekerle hazırladığınız ev reçellerini tüketebilirler. Yemeklerinin yanında yine şeker ilave etmeden hazırladığınız ev yapımı meyve sularını içebilirler. Dondurduğunuz muz dilimlerini bir miktar sütle robottan çekerek elde edeceğiniz doğal dondurmayı, keçi boynuzu unu, tarçın ve hurma ile tatlandıracağınız kekleri ya da ballı sütleri tercih edebilirler. Reçel, bal ya da pekmezi yulaf ezmesi ile karıştırarak onlar için sağlıklı atıştırmalıklar üretebilirsiniz. Beslenme çantasına kurutulmuş üzüm, dut, elma, armut, incir gibi meyveler ya da bu meyvelerden yapılmış pestiller ekleyebilirsiniz. Kestane, kakao, hurma ve cevizi yine robottan geçirip elde ettiğiniz püre ile sağlıklı atıştırmalık toplar oluşturabilirsiniz. Ketçap, meyve suyu, meyveli yoğurt, çorba gibi ürünleri evinizde de üretebilirsiniz. Beyaz pirinç yerine de siyez bulguru, karabuğday bulguru ya da kinoadan pilav yapabilirsiniz. İncecik dilimlediğiniz elmaları bir saat fırında tutup üzerine tarçın serperek elma cipsleri elde edebilirsiniz. Arada da benmari usulü erittiğiniz çikolataya muzdan mandalinaya, çilekten armuta çeşitli meyveleri batırarak hem tadı, hem görüntüsü hoş olan lezzetler ortaya çıkarabilirsiniz.
